Củ Wasabi – Tại Sao Giá Lại Đắt Như Vậy? Có Trồng Ở Việt Nam Không?

Củ wasabi – được mệnh danh là “vàng xanh” của ẩm thực Nhật Bản – từ lâu đã nổi tiếng với vị cay nồng đặc trưng và mức giá “khó tin”. Nhưng điều gì đã khiến loại củ nhỏ bé này trở nên đắt đỏ đến vậy? Và liệu wasabi có được trồng tại Việt Nam không? Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây.

1. Wasabi là gì?

Wasabi (tên khoa học: Wasabia japonica) là một loại cây thuộc họ Cải (Brassicaceae), họ hàng với mù tạt, bắp cải và củ cải trắng. Phần được sử dụng phổ biến nhất của wasabi chính là phần thân rễ (củ), thường được mài nhuyễn để ăn kèm với các món như sushi, sashimi, soba,…

Tại sao wasabi lại đặc biệt?

Khác với ớt hay các loại gia vị cay khác, vị cay của wasabi không “nóng” mà gây cảm giác tê cay trên sống mũi, làm sạch khoang mũi và tăng hương vị món ăn. Đặc biệt, wasabi tươi có hương thơm dịu nhẹ, vị cay ngắn nhưng sâu – khác xa với wasabi công nghiệp thường thấy trên thị trường.

2. Tại sao củ wasabi lại có giá đắt đỏ?

Có nhiều lý do khiến wasabi trở thành một trong những loại gia vị đắt giá nhất thế giới:

2.1. Khó trồng, đòi hỏi điều kiện khắt khe

Wasabi là loại cây cực kỳ “khó chiều”. Cây chỉ phát triển tốt trong môi trường:

• Khí hậu mát mẻ, nhiệt độ lý tưởng từ 8–20°C quanh năm

• Nguồn nước sạch, giàu khoáng và chảy liên tục (nước suối, nước mát vùng núi cao)

• Độ ẩm và độ che phủ hợp lý, tránh ánh nắng trực tiếp

• Đất đá sỏi thoát nước tốt, không bị úng

Vì thế, chỉ một số khu vực như vùng núi ở Nhật Bản (Shizuoka, Nagano, Iwate) hoặc một vài vùng hiếm hoi trên thế giới mới đáp ứng đủ điều kiện để trồng wasabi.

2.2. Thời gian thu hoạch kéo dài

Wasabi cần 18–24 tháng mới có thể thu hoạch củ đủ kích thước, trong khi năng suất không cao. Việc canh tác hoàn toàn thủ công, chăm sóc tỉ mỉ suốt thời gian dài, khiến chi phí sản xuất bị đội lên đáng kể.

2.3. Dễ hỏng và khó bảo quản

Củ wasabi tươi chỉ giữ được chất lượng tốt trong vài ngày sau khi thu hoạch. Khi đã mài ra, hương vị cũng chỉ giữ được trong vòng 15–20 phút. Điều này khiến quá trình vận chuyển và bảo quản trở nên vô cùng khó khăn, đặc biệt là với thị trường xuất khẩu.

2.4. Sự khan hiếm và cầu vượt cung

Thị trường quốc tế rất ưa chuộng wasabi tươi, trong khi nguồn cung lại cực kỳ hạn chế. Điều này khiến giá thành wasabi luôn ở mức cao, dao động từ 1.000–2.000 USD/kg tùy chất lượng và xuất xứ.

3. Wasabi bạn ăn có thật sự là wasabi?

Một sự thật gây bất ngờ: hơn 95% “wasabi” trên thị trường thực chất là giả. Sản phẩm thường được làm từ hỗn hợp mù tạt trắng (horseradish), bột cải xanh, tinh bột, phẩm màu và hương liệu tổng hợp – không hề chứa wasabi thật.

Vì thế, nếu bạn từng ăn sushi kèm “wasabi” tại nhà hàng phổ thông, rất có thể đó chỉ là… hàng nhái. Để trải nghiệm hương vị wasabi thật, bạn cần tìm đến những nhà hàng cao cấp hoặc địa chỉ bán wasabi tươi chính gốc.

4. Củ wasabi có trồng được ở Việt Nam không?

Điều kiện tự nhiên tại Việt Nam

Việt Nam có nhiều vùng núi cao và khí hậu ôn hòa như Đà Lạt, Sa Pa, Mộc Châu – thoạt nhìn có vẻ thích hợp để trồng wasabi. Tuy nhiên:

• Nhiệt độ trung bình ở hầu hết các vùng này vẫn dao động quá cao so với chuẩn lý tưởng của wasabi

• Thiếu nguồn nước mát, sạch, chảy liên tục quanh năm

• Khả năng đầu tư hệ thống chăm sóc wasabi bài bản chưa phổ biến

Do đó, việc trồng wasabi tại Việt Nam hiện nay chưa phổ biến và chủ yếu mang tính thử nghiệm nhỏ lẻ.

Đã có ai thử trồng wasabi ở Việt Nam?

Một số mô hình nhỏ lẻ (tại Đà Lạt hoặc Măng Đen) đã từng thử nghiệm trồng wasabi, nhưng hầu hết chỉ thu hoạch được lá wasabi (dùng như rau gia vị) hoặc trồng trong quy mô cực nhỏ để phục vụ khách sạn, nhà hàng cao cấp.

Hiện nay, Việt Nam vẫn chủ yếu nhập khẩu wasabi tươi hoặc củ đông lạnh từ Nhật Bản, Đài Loan, New Zealand cho các nhà hàng Nhật cao cấp hoặc đơn vị phân phối nguyên liệu đặc sản.

5. Cách phân biệt wasabi thật và giả

Phân biệt nhanh:

Wasabi không đơn thuần là một loại gia vị, mà là kết tinh của điều kiện tự nhiên, kỹ thuật trồng trọt công phu và sự trân quý trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản. Sự đắt đỏ của wasabi phản ánh đúng giá trị mà nó mang lại – không chỉ ở hương vị độc đáo mà còn ở trải nghiệm tinh tế trong mỗi món ăn.

Dù việc trồng wasabi tại Việt Nam chưa thật sự phổ biến, nhưng trong tương lai, với điều kiện nông nghiệp công nghệ cao, đây có thể là hướng đi tiềm năng cho nông sản đặc sản Việt.